نگاهي به اولين ها

اولين آياتي كه نازل شد:

- آيات آغازين سوره ي مباركه ي «علق» كه شامل آيات يك تا پنجم اين سوره مي شود.

       اولين سوره اي كه بر پيامبر نازل شد:

- سوره ي «علق».

       اولين سوره ي كاملي كه بر پيامبر نازل شد:

- سوره ي«حمد».

      اولين سوره ي مدني قرآن:

- به سوره هايي كه پس از هجرت پيامبر اكرم(ص) از مكه به مدينه نازل شدند سوره هاي«مدني» گفته مي شود. بدين سان، سوره ي مباركه ي«بقره» نخستين سوره ي مدني است. جلب آنكه اين سوره هم مطابق ترتيب نزول و بر اساس به ترتيب سوره ها در قرآن، نخستين سوره ي مدني است.

      اولين سوره از سوره هاي«سبع طوال»:

- به هفت سوره ي طولاني قرآن، «سبع طوال» مي گويند. سوره ي«بقره» نخستين سوره از اين گروه است.

      اولين سوره از سوره هاي مئين:

- سوره ي مباركه ي «يونس»، نخستين سوره از سوره هاي مئين است. به سوره هايي كه حدود 100 آيه دارند، سوره هاي مئين گفته مي شود.

       اولين سوره از سوره هاي« مسبّحات»:

- برخي از سوره هاي قرآن با تسبيح خداوند آغاز مي شود كه در اصطلاح به آن سوره ها، «مسبّحان» گفته مي شود. سوره «اسراء» نخستين آنهاست.

       اولين سوره از سوره هاي عزائم:

- به سوره هايي كه در آنها آيه اي قرار دارد و در صورت خواندن و يا شنيدن مستقيم آن آيه، واجب است سجده كنيم، سوره هاي عزائم گفته و آن آيه را آيه ي سجده مي نامند. در قرآن مجيد، سوره اي نيز به نام سوره ي«سجده» وجود دارد. اين سوره از نخستين سوره هاي عزائم است. مجموعاً 4 سوره در قرآن سوره ي عزيمه(داراي سجده ي واجبه) هستند.

       اولين سوره اي كه در آن آيه اي قرار دارد كه در صورت خواندن يا شنيدن آن «مستحب است» سجده كنيم:

- سوره ي مباركه ي«اعراف»، نخستين سوره ي داراي سجده مستحبي است.

      اولين سوره از سوره هايي كه كه با«اذا» آغاز مي شود‌‌:

- به اين سوره ها، سوره هاي«زمانيّه» نيز گفته مي شود. سوره ي مباركه ي«واقعه»، نخستين سوره ي زمانيّه است.

       اولين سوره از سوره هايي كه با عبارت«يا ايّها النّبي» شروع مي شوند:

- سوره هايي كه با مورد خطاب مستقيم قرار دادن پيامبر اكرم(ص) و با عبارت«يا ايها النبي»آغاز مي شوند را سوره هاي «مخاطبات» مي نامند. سوره «احزاب» نخستين سوره از سوره هاي مخاطبات است.

            اولين سوره از سوره هاي مفصّلات:

_ به سوره هاي كوتاه «قرآن» مفصّلات مي گويند. اين نامگذاري از آن جهت است كه چون اين سوره ها كوتاهند.بسمله هاي بسياري بين آيات آنها جدايي و فاصله انداخته است. سوره مباركه «ق» نخستين سوره از سوره هاي كوتاه قران(مفصّلات)به حساب مي آيد.

         اولين سوره از سوره هايي كه با عبارت «يا ايّها النّاس» آغاز مي شوند:

_ سوره نساء .

        اولين سوره از سوره هايي كه با عبارت «يا ايّها الذين آمنوا» شروع مي شوند:

_سوره مائده.

     اولين پيامبري كه در قرآن از او نام برده شده است :

_ حضرت آدم (ع) در سوره بقره ، آيه 30 .

      اولين پيامبر از پيامبران اولوالعزم كه نام او در قرآن كريم نيز بارها آمده است :

_ پنج نفر از پيامبران كه از نظر مقام از ساير رسولان الهي مهم تر بوده ودر ميان 124 هزار پيغمبر از جايگاه ويژه اي بر خوردارند را پيامبران «اولوالعزم»مي گويند. اولين نفر آنها حضرت نوح (ع)است ونفرات بعدي عبارتند از حضرت ابراهيم (ع)،حضرت موسي(ع)، حضرت عيسي(ع)  پيامبر بزرگ اسلام ، حضرت محمد (ص).

     اولين سوره اي كه به نام يكي از پيامبران است :

  _ يونس (ع)(سوره شماره 10).

   اولين سوره اي كه نام مقدس رسول الله (ص)،درآن برده شده است:

_ سوره آل عمران آيه 144.

اولين كسي كه پس از سالم بيرون آمدن حضرت ابراهيم (ع) از آتش نمروديان به وي ايمان آورد :

حضرت لوط (ع)اولين كسي بود كه به ابراهيم بت شكن ايمان آورد . البته بايد به اين نكته توجه داشته باشيم كه حضرت لوط(ع) در آن زمان هنوز پيامبر نده بود وفردي عادي به شمار مي رفت .(سوره عنكبوت ،آيه 26).

اولين دعاي قرآني :

_ آيه 6 سوره حمد :«اهدنا الصّراط المستقيم»، خدايا ما را به راه راست ، هدايت فرما .

اولين آيه اي كه در مدح و تعريف قرآن است :

_ آيه 2 سوره مباركه بقره (ذلك الكتاب لا ريب فيه...).

اولين آيه «تحدي» (مبارزه طلبي)در قرآن كريم :

_ قرآن مجيد در محيطي نازل شد كه مهد شعر و ادب بود وبزرگترين و مشهور ترين ادبيان ، سخنوران وشاعران در آنجا حضور داشتند يا به آنجا مي آمدند تا جديد ترين آثار ادبي خود را عرضه نمايند. وقتي قرآن كريم نازل شد،همه ديدند اين كلام با آنكه شعر نيست از هرچه كه همه گفته و مي گويند زيباتر ،دلنشين تر،فصيح تر و پرمعني تر بوده واز توان بشر خارج است كه چنين سخنان و مطالبي را بيان دارد. به همين دليل يقين كردند كه اين كتاب از جانب خدا نازل شده ودين اسلام  بر حق است. اما حسودان و دشمنان پيامبر (ص) به او تهمت زدند كه «محمد»شاعر است و اين كلمات هم اشعاري است كه او مي سرايد و به هيچ وجه خارق العاده و معجزه نيست. لذا قرآن كريم براي رسوا كردن اين حسودان در چند آيه دست به مبارزه طلبي يا به اصطلاح «تحدّي»زد وگفت كه اگر شما راست مي گوييد واين كتاب ، معجزه اي جاودانه از طرف خدا نيست ، پس كتابي مانند آن يا سوره اي ويا حتي آيه اي شبيه به آن بياوريد . اولين آيه با موضوع تحدّي و مبارزه طلبي درقرآن ، آيه 23 سوره بقره است.

اولين آيه اي كه در خصوص «جنگ وجهاد» نازل شد :

_ آيه 39 سوره حج و بنابر قولي ديگر آيه 111 سوره برائت .

اولين شخصي كه پس از رسول گرامي اسلام (ص) آيات قرآن را شنيده و به اسلام ايمان آورد:

_ حضرت امير المومنين ، علي (ع).

اولين قاري و حافظ قرآن پس از پيامبر بزرگوار اسلام(ص):

_ حضرت امير المومنين ، علي (ع).

اولين وسايلي كه قرآن را برآن مي نوشتند :

- آفتاب(چوب هاي پهن وصاف) ،اكتاف(استخوان هاي شانه ) ،حرير(نوعي پارچه) ، رق (نوعي برگ سفيد با پوست نازك ) ، سجل(كتيبه) ، صُحُف(نوعي برگ نازك)،عَسَب(چوب هاي درخت خرما كه داراي برگ هاي پهن است).

اولين قرآن نوشته شده پس از رحلت پيامبر (ص) :

_ مصحف حضرت امير المومنين ،امام علي(ع).

اولين كسي كه تمامي قرآن را اعراب گذاري كرد :

_ «ابوالاسود دئلي»شاگرد حضرت امير المومنين،علي (ع).

اولين كساني كه تمامي قرآن را نقطه گذاري كردند :

_«يحيي بن يعمر» و «نصر بن عاصم» شاگردان ابوالاسود دئلي.

اولين كسي كه اعراب وعلائمي كه براي بيان حركات حروف در قرآن به كار مي روند (مانندفتحه ، كسره وضمّه)را به شكلي كه تا امروز نيز متداول است، در آورد :

_ خليل بن احمد فراهيدي .

     اولين كسي كه در راه كتابت مصحف و زيبايي خط قرآن قدم برداشت:

- «خالد بن ابي الهياج» از اصحاب امير المؤمنين، علي(ع) كه در حدود سال صدم هجري در گذشت. او به داشتن خط زيبا معروف بود.

  اولين علمي كه از علوم اسلامي مطرح شد:

- علم قرائت قرآن 

 اولين نويسنده ي كتاب در زمينه ي علم قرائت قرآن:

- «ابو سعيد ابان بن تغلب كوفي» از علماي بزرگ شيعه و صاحب كتاب القرأءات.